Хоза гIулакх. Эзди саг.

Хоза гIулакх. Эзди саг.
Фото: serdalo.ru

ГIалгIаша оалаш да: «ФуннагIа тIакхачарах, миччахьа нийсваларах эзделах воха мегаргвац», — аьле. Дукха халонаш тIаийтта, дукха низаш лайна къам да гIалгIай дар, хIаьта укх мехка цхьаккха вахархочо эзделах веха, эсалал гучуялийта моттиг хиннаяц цIаккха а шоашта могаш.

Бусалба Iилма дийшача наха хьаяхачох жайнашкахьа хьоахадаь да, кIацхал Iоттаденна хиннар миссел а сага хало хилча, сихвенна, раьза воацаш дош а ца оалаш, Далла хоастам ба аьнна цо сатехача, Дала цун къиношта гешт деш мара цунцара лазар дIакъастийтаргдац, — аьнна. ХIаьта Iа кIеззига сатеха сабар дича цу сахьате лазар а дIадоал. Нийсденнача хIаманна сихвенна са ца тохаш хьайзар, лазар дIа ма даьллинге метта а вай дехке воал ше аьнначох. Шозза пайдане долаш да цу моча метте сатохар: цкъа-дале къиношта гешт дар хул сатехачоа, шозлагIа-дале, лазар дIадаьлча ше во къамаьлаш цадарах дехке вувла ца везар.
Вахача метте халонаш тIа ца утташи, сагото ца йоагIаши саг вац. Иштта кхеллад Дала адама вахар. МоллагIдолча дегIа лазар-м сатоха селла хала дац, хIаьта син саготон сатоха да-кх хала. Цу моча метте сабаре хила беза нах. Къилбаседа Кавказера къамаш цIий кхехкаш, сихал йолаш, аьрдагIа да – оалаш да арахьарча, кхыча къаман наха, цудухьа вайна шозза халагIа хул хIаманна сатоха. Цунга хьежжа вайна тIакхаьчача хIаманна сатехача цох маьл а шозза дукхагIа хургба аьнна хетт сона. Бакъда, харцо тIаеча-м духьал отта веза.
Цхьан дийнахьа сай гIулакха Наьсарен шахьаре ваха нийсвелар со. Сай дола гIулакх а даьккха, ха яхалехьа ламаз дергдолаш цIава сихвенна воагIар со. Экажкъонгий-юрта кхаьчача тика юхе сеца, сайна эша хIама а ийца со хьавена машена чу дIачу а хайна аз дIоагIа дIакIалтIа даьккхача машен дIа ца йодаш юхасецар. Цхьаккхадирах хьалоталацар из.
Машен еха хиларахи, цун фу даьд харахи селла согата вацар со. Сона дагабоахкар цу чу багIа сайца цIагIара Iобаьхка кхалнах, йодаш латта ламаза ха. ЧIоагIа сагото кхаьчар сога. Чура Iо а ваьнна, машет тотташ, сай хур дир аз из хьалотае гIерташ. ХIаьта са аьшкан новкъост кхы дIахо ваха лаьрхIа вацар. Цигга ведда тIавера сона цхьа зIамига саг. Салам а денна, фуд-малад хаьттар цо. Машенах дика кхеташ ца хиларах сай цунга фу ала деза хацар сона. Иштта се нийсваларах а, йодаш латта ламаза ха а дагайоалаш, машена эгIаза ваха хиларах а сагото йолаш къамаьл бирсо дар са. ХIаьта хьатIавена зIамига саг боккъала безамеи, кIаьдеи вар.


«ХIама дергдац, лоталургья ер-м, сагот ма де Iа», — йоахар цо даггара машена капот дийла цу чу а чархашка а кхы, машен дIа ца яхар хила йиш я аьнна хетача бахьанашка ше хьежаш воаллаше а.
«Хьо рулага дIаха, аз тоттаргья» — цо а аьнна лотае хьажар тхо машен. ХIама хиланзар. Бензин, даьтта, эшар хьаяхьаргья аз сай машенаца дIа а ваха, — йоахар цо. Кулгаца теттарах кхы хIама а ца хинна, кхалнах таксеца хьалцIа а бахийта, тоае ер Iо а оттаяь чугIоргва-кх со яхаш со латташе а, машенаца вена хьакхаьчар дIаваха зIамига саг, бе боаллаш трос а болаш. Нахьи, дIатасса хьай машенах, аз сайчох тоссаргба, иштта дIаюгаргъя вай ер эшача, де деза гIулакх хьадергда, — аьнна трос дIа а тесса ший машена чу хайр из. Аз цун тIехьа дIайолайолийташе а са машен Даьла къахетамца хьалотаелар. Тамашийна дар из, фу даьд а ца ховш машен дIайоври, иштта дагадоацаш юха хьалотаялари. Чехка чура Iо а ваьнна «хьалотаелар ер-м» — аьнна боккъала гIадваха хьайзар зIамига саг. Ший а са а машенахар трос хьа а баьккха, кхы хIама эший, маьрша цIенах кхеталда шо, — аьнна вахар из.
Со хьанехка ва, манехка ва, аз доккха хIама дир аьнна доацаш хоза эздича Iаьдалах гIулакх а даь дIавахар из. ЦIа мел воагIа наькъа тIа а юха цIагIа а тамаш йир аз селла безаме, гIулакхаца, сага гIо дара тIера волаш из зIамига саг сайна нийсваларах. Боккъонца ахча а денна тха гIулакхага хьажа отвича мо хьувзар из. Сайна тIакхаьчача саготоно бирсаваь вале а, цу зIамигача сага кIаьда йистхиларо, хозача гIулакхо паргIатваьккха меттавоалавир со. ЦIаккха а дицлурдоаца хIама дар цо даьр. Лоацца аьлча хоза гIулакх дар цо шийгара гойтар.
Уж моргаш ба уж шоай цIен, тайпан, къаман сий доаккхараш. Из моргаш кхы а дуккха хургба вай мехка. Дег тIара баркал ала ловра сона цу зIамигача сага даьнеи наннеи. ХIана аьлча саг ше хулаш вац, дас-нанас кхеваьча тайпара хул саг. Дехар дар са ер дешаш дешачарга, боккъала а шоай дезал гIулакхаца кхебе, сабар, эздел Iомаде царна, — аьнна. ХIаьта цу зIамигача сага баркал оалаш ловца боаккх аз. ЦIаккха а эзделах ма вохалва хьо. Хьай тIехьено дог деладолда хьа! Дала маьрш лелаволва хьо.

И. Айюбов

№148 (12088), шоатта, 6 октябрь, 2018 шу/Суббота, 6 октября 2018 года

 
По теме
Общероссийское общественное движение «Бессмертный полк России» дал старт творческому конкурсу «Мы этой памяти верны», посвященному незабываемому подвигу солдат Красной армии в годы Великой Отечественной войны — битве за Ржев.
В ОФСИН России по Республике Ингушетия прошли пожарно-тактические учения - ОФСИН по Республике Ингушетия Сотрудниками ведомственной пожарной охраны ОФСИН России по Республике Ингушетия совместно с работниками пожарно-спасательной части № 4 г. Карабулак МЧС России по региону были проведены занятия,
ОФСИН по Республике Ингушетия
Суд апелляционной инстанции по уголовным делам Верховного суда Ингушетии 28.03.2024 рассмотрел материал досудебного производства по апелляционной жалобе защитника на постановление Магасского районного суда,
Верховный Суд
Корь - это острое инфекционное заболевание, характеризующееся общей интоксикацией, воспалительными явлениями со стороны слизистых глаз, носоглотки, верхних дыхательных путей, характерной сыпью.
Роспотребнадзор
В рамках реализации всероссийского проекта «ДоброВСело» врачи Сунженской центральной районной больницы совместно с волонтерами-медиками провели масштабное профилактическое мероприятие в сельских поселениях Чемульга и Аршты.
Газета Ингушетия
Стартовал региональный этап Всероссийского конкурса исследовательских проектов «Без срока давности» - Министерство Образования С 20 марта стартовал региональный этап Всероссийского конкурса исследовательских проектов «Без срока давности», который продлится до 10 апреля 2024 года.
Министерство Образования