Iилманхочун 80 шу дизарга

Iилманхочун  80 шу дизарга
Фото: serdalo.ru


ХIара дийнахьа вай мехка хьал тоаде гIерташ, шоай беррига низ, хьинар дIалуш хьабоагIача наха юкъе ба итташ, бIаьш бола гIалгIай къаман мехкарий, къонгаш. Царех цаI ва Гайтнаькъан Хьамида Бахьаудин. Цун вахар, цо хьабена Iилманхочун никъ Iомабе, бовза эттача; тамаш йилла чоалхне а беркате а ба. Эггара хьалха сона из вайзар дезткъалагIча шерашка журналиста Костоев Башира язъяьча «Сийлен никъ» яхача очерка тIара. Хетаргахьа, токаца из санна хьакхаштаваьнна саг гIалгIашта юкъе кхы цхьаькха хуле тамаш я. Юххьанца ше цу новкъа валарах дувцаш, лакхе хьоахаяьча очерка тIа Гайтовс аьннад: «… Казахски ССР Кокчетаверча школе деша вагIача хана (цхьайтта-шийтта шу диза кIаьнк вар со), духхьашха бIаргабайра сона циркулярка электродвигатель. Диткъача аьшкасаьргашка гIолла двигатель болх бе болаболийтар малагIа низ ба-хьогI яха уйлаш керта чура вIалла дIайоалаш яцар. Цу гIулакхо сатем боабаьбар са. Цу хьакъехьа шоашка даьча хаттара, бокъонца дашха а доашхаш, жоп дала маганзар сона школе хьехаш хиннача хьехархошта а. Сай вахара керттера декхар лаьрхIар аз из гIулакх довзилга. ТIехьагIо кхетадир аз Ампера законах двигатель болх бе болаболийташ, цунга аьшкасаьргашка гIолла электрически ток дIакхачийта езилга».

Юкъера школа яьккхачул тIехьагIа, гIалгIай зIамига саг деша вода Карагандерча политехнически институте. Лоаман электромеханикаца дувзаденна дар цун дешар, из дика карадерзадеш, 1961 шера чакхйоаккх цо ювцаш йола институт. ДIахора цун вахара никъ бувзабенна хиннаб хьехархочун балхаца. Цо къахьег Краснодарерча политехнически института Iилманхой мугIаре волаш. 1965 шера технически Iилмай кандидат хул цох. 1983 шера – технически Iилмай доктор. Кхы а пхи шу даьлча, 1988 шера, Бахьаудина лу профессор яха цIи.

Духхьал вай мехка яйза ца Iеш, доазол арахьа дIайовз цун говзал. 1978 – 1985 шерашка цо къахьег Швецерча «Альфа-Лавиль» яхача фирмаца. Цу юкъа дукха пайдане балхаш де карахдоал цунна а цунца бувзам болча кхыча мехкарча Iилманхошта а. Водар гаьнавоал, оалаш да вай къаман. Уж дешаш майрра ала мегаргда вай мехкахочох. 1977 шера денз, элетротехника кафедра заведующи; 1981 шера денз, энергетически факультета декан волаш, къахьег цо.

Тайп-тайпарча йоазонаш тIа белгал ма даккхара, цун а цунна уллув болх беча наьха а аьттув баьлар АI – АМБ оала сепаратор а из лелаергйола двигатель а хьабе. Москве а ГДР а тайп-тайпарча хьокхамашка гойташ хилар из тамашийна гIирс. Цул тIехьагIа, таханарча денга кхаччалца, Хьамида Бахьаудина карахдийна дика гIулакхаш дукха да. 1993 шера контракта наькъаца болх баьб цо «Бей Гуань» яхача Китаерча электромашенаш еча фирмаца. Цига арахийцай токаца лела керда машенаш. 1992, 1994 шерашка энергетике даьча лехамех РФ гранташ лу цунна. Цун кулго язъяьй 400 статья. 70 керда хIама юкъедоаладаьд цо, ше беча балхаца дувзаденна. Цо кулгал деш, язъяьй 30 кандидатски диссертаци. Хетаргахьа, цудухьа еннай вай мехкахочоа «Лакхарча школе доккхий толамаш дахарах» яха РФ Минвуза белгало.

1993 шера денз, цох хул «Вузий кердадараш. Электромеханика» яхача журнала редколлеге доакъашхо. 1995 шера хьожаву Краснодарски краерча даиман волча ГIалгIайчен викала балха тIа. Цу шера цунна лу «РФ Iилмани техникани гIорваьнна болхло» яха цIи. 1997 шера цох хул РФ электротехнически Iилмай Академе член-корреспондент, 2005 шера – академик, 2012 шера – сийдола академик.

Бахьаудина болх беча институте хьехаш хиннай цун сесаг Лейла а. Из а вайнаьха кхалнаха юкъе хьалхара технически Iилмай кандидат хиннай. Цар Тамараи Бэлаи яхаш ши йоI я.уж а доккхий дешараш дийша а вахаре йоаггIаш йола моттиг хьалаьца а дIабахаб. Шинне а Краснодарски политехнически институт яьккхай. Iилманца хьоашал долаш а хиннаб. Бэла цул совгIа спорт езаш, цу лостамагIа толамаш доахаш а хиннай.

ГIалгIай мехка дика вовзаш хиннача профессора И. Дахкильговс оалаш дар: «Къонахий мехка бIоагIий да». Вешта аьлча, шоай къаман дикагIйола оамалаш дийна лоаттаеш бола, цун юхь дIагойташ, из наха дIадовзийташ, цун хIама кIал ца дуташ, латта нах ба уж. Иштта хиннав ше мел яьккхача хана Гайтов а.

Ер йоазув гIалгIай къаьнагIболча журналистех хиннача Б. Костоева дешашца чакхдаккха лов сона: «Урхе ца яьккхача, мухале хиннаяц» оалаш да халкъа кица. Уж Iалаьмате нийса аьнна дешаш да. Цу даькъе йоккхий халонаш хьалхашка ийттачарех а уж толамца эшаяьчарех а ва Гайтов Хьамида Бахьаудин. Массе а оагIорахьара вахара чам байзачарех цаI ва из».

С. Арчаков

 
По теме
В связи с предстоящим юбилеем 100-летия образования ингушской государственности, Министерство культуры напоминает о Республиканском конкурсе на создание лучшей композиции, в рамках подготовки к юбилейному праздничному мероприятию.
Источник фото: Фото редакции Полиция от местной жительницы узнала, что женщина, которая назвалась Светланой Федоровой, под предлогом продажи посредством соцсетей мебели, бытовой техники и посуды, в 2022-2023 гг.
Источник фото: Фото редакции Национальный проект «Демография», как известно, нацелен на улучшение благосостояния семей за счет мер финансовой помощи, которые будут способствовать повышению рождаемости,
Источник фото: Фото редакции Национальный проект «Демография», как известно, нацелен на улучшение благосостояния семей за счет мер финансовой помощи, которые будут способствовать повышению рождаемости,
Magas.Sm.News
В ОФСИН России по Республике Ингушетия прошли пожарно-тактические учения - ОФСИН по Республике Ингушетия Сотрудниками ведомственной пожарной охраны ОФСИН России по Республике Ингушетия совместно с работниками пожарно-спасательной части № 4 г. Карабулак МЧС России по региону были проведены занятия,
ОФСИН по Республике Ингушетия
Корь - это острое инфекционное заболевание, характеризующееся общей интоксикацией, воспалительными явлениями со стороны слизистых глаз, носоглотки, верхних дыхательных путей, характерной сыпью.
Роспотребнадзор
В рамках реализации всероссийского проекта «ДоброВСело» врачи Сунженской центральной районной больницы совместно с волонтерами-медиками провели масштабное профилактическое мероприятие в сельских поселениях Чемульга и Аршты.
Газета Ингушетия
photo_5343742741852575501_y (1) - Министерство культуры ГБУ «Филармония им. А. Хамхоева» станет организатором конкурса, в котором могут принять участие все желающие.
Министерство культуры